Yeni yılın gelmesiyle birlikte marketlerde etiket değişimleri hızlandı. Pek çok gıda ve temel ihtiyaç ürünlerinde fiyat artışları dikkat çekiyor. Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu fiyatı en çok artan ürünleri milliyet.com.tr’ye açıkladı. Fiyatı 220 liradan300 liraya çıkan bir ürün dikkat çekti.
‘ETİKETLER HER HAFTA DEĞİŞİYOR’
Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu’nun açıklamaları şu şekilde: “Bakliyat, tuvalet kağıdı, deterjan gibi temel gıda ve temel ihtiyaç ürünlerinde, süt ürünleri, et fiyatları gibi ürünlerde aşırı fiyat artışı ile karşılaştık. Geçmişten bugüne kadar biz fiyat artışlarını sebep olarak dolardaki artış ve akaryakıt fiyatlarının gösterildiğine tanık olurduk. Ne var ki artık tüketicinin fiyat algısını bozacak şekilde her ay bazı ürünlerde her hafta etiketlerdeki fiyatlar yükselince dar ve sabit gelirli tüketicilerin büyük tepkisini çekiyor.
‘SÖYLENTİSİ BİLE FİYATLARI YÜKSELTTİ’
Asgari ücret söylentisi başladığı 2023 yılı Aralık ayında etiketlerde kıpırdanma başladı, asgari ücret rakamı aralık ayının ikinci yarısında açıklandığında fiyatlar yine yükseldi. Daha sonra emekli aylıklarının revize edileceği ve memur emeklilerine verilen zam oranına yükseltileceği söylendi, fiyatlar tekrar arttı. 2 Ocak tarihinde bazı temel gıda ve ihtiyaç ürünlerindeki fiyatlar yükseldi.
İŞTE EN ÇOK YÜKSELEN ÜRÜNLER
Fiyat artışının en çok görüldüğü noktalar market raflarındaki bakliyat, sebze meyve, süt ürünleri, tuvalet kağıdı, temizlik malzemeleri gibi temel ihtiyaç ürünlerinde oldu.
‘YÜZDE 40 ARTIŞLAR GÖRÜLDÜ’
Benim tespitime göre marketlerde yüzde 20 ile yüzde 40 arasında artışlar görüldü. Bugün kutu sütü 30 liradan 40 liraya çıkardılar. İlginç bir husus daha tüketicilerin dikkatini çekti.
‘YAZAR KASALARDA FİYATLAR DEĞİŞTİRİLİYOR’
Bazı büyük zincir marketler fiyatları yükselttiği halde küçük bakkal, yerel market gibi satış noktalarında fiyatlar daha düşük seyrediyordu. Bunu araştırdığımızda ilginç bir sonuçla karşılaştık. Zincir marketler çok daha büyük partiler halinde alım yaptıklarından en dip seviyelerde temin ettikleri ürünleri depolarında ve raflarında dururken üreticiden veya toptancıdan gelen fiyat artacağına dair ihbarı alır almaz yazar kasalarda fiyatlar değiştiriliyor. Ancak küçük satış noktaları stokları bitene kadar eski fiyattan satışı sürdürüyorlar.
‘FİYATI 220 LİRADAN 300 LİRAYA ÇIKTI’
32’li 3 katlı tuvalet kağıdı 300 liraya kadar çıktı, bu daha önceden 220 lira civarındaydı. Bunun yanı sıra 12’li 3 katlı markalı kağıt havlu 120-150 bandında satılırken şu anda 200-220 lira gibi fiyatlardan etiketlendiğini görüyoruz.
‘380 LİRANIN ÜZERİNDE SATILIYOR’
Zeytin 200-380 liranın üzerinde satılıyor. En ucuz zeytin şu anda 200 lira. Önceki fiyatlar 150-220 lira bandındaydı.
‘SERA ÜRÜNLERİNDE ARTIŞ YÜZDE 60’I BULUYOR’
Özellikle sebze ve meyvedeki fiyat artışları sera ürünlerinde dikkat çekici kadar yüksek. Bu artış oranı yüzde 40 ile yüzde 60’ı bulabiliyor. Bunlar sebze ve meyve olduğu için fiyatlar haftalık belirleniyor. Üretimin satış noktasına ulaştırılana kadar bazı meyve ve sebzelerde fiyatın 5 kat, 8 kat arttığına tanık olabiliyoruz.
‘SİVRİ BİBERİN KİLOSU 100 TL’
Sivri biberin ocak ayı sonundaki fiyatı 100 lirayken, daha önceki fiyatı 60 liraydı.
ÜRETİCİ İLE MARKET ARASINDA FİYAT FARKI EN YÜKSEK OLAN ÜRÜN HANGİSİ?
Dalında 3 lira, 5 lira olan mandalinalar 38 liradan satılıyor.
İŞTE STOKÇULARI ORTAYA ÇIKARACAK FORMÜL
Çözüm önerisi olarak yeni hal yasasının raftan indirilip perakende yasası ile paralel ilgili tarafların görüşleri de alınarak bir an evvel kanunlaştırılması ve yürürlüğe girmesinin yanı sıra perakende yasasına yapılacak bir ekleme ile temel gıda ve temel ihtiyaç ürünlerinin paketli satılması halinde paketin üzerine tavsiye edilen satış fiyatının yazılması yararlı olacaktır.
Böylelikle 2020 yılında paketlendiği ambalajın üzerindeki paketlenme tarihinde belli olan toz şekeri 2023 yılı sonlarına doğru piyasaya sürenin onu kaç paradan satmak üzere aldığını tüketicinin öğrenme imkanı olacak. Stokçular ortaya çıkaraktır.
‘HAPİS CEZASI GETİRİLMELİ’
Ayrıca tüketicilerin fiyat algısını bozan sıklıkla ürün ve hizmetlere zam yapan firmalar ile ilgili Ticaret Bakanlığı bünyesinde Haksız Fiyat Artışı Değerlendirme Kurulu oluşturuldu. Perakende yasasında yapılacak değişikliklerle fahiş fiyat uygulayanlara ifşa, kapatma ve hapis cezası getirilmelidir. Tekrarlaması halinde ticaretten mene kadar da giden bir yaptırım sürecinin etkili olacağını düşünüyoruz.
TÜKETİCİLER NE YAPMALI?
Tüketiciler Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na şikayette bulunabilirler. Kurul cezaları uyguluyor fakat bu cezalar caydırmıyor.
Ben diyorum ki ifşa etsinler böylelikle tüketiciler kimin kendilerini aldattığını ve haksız fiyat artışı yaptığını öğrenecek bunları takibe alıp haksız fiyat artışı yaptıklarında Ticaret Bakanlığı’na şikayetini iletecek. Tüketiciler en büyük güçleri olan tüketmeme kartını ortaya sürebilecek yani o satıcıdan alışverişi kesecektir.
