ABD’liler, kurşunlu evlerde oturuyor

Başak Nur GÖKÇAM

Kurşun, insan vücu­dunda birikebilen ve toksik etkileri olan ağır bir metaldir. Genellik­le eğitim düzeyi düşük aile­lerin çocuklarının, kurşuna maruz kaldığı bilinir. Çünkü kurşun kirliliğinin altında, eskiyen su boruları, eskiyen boya, benzin kalıntıları ve en­düstriyel kirlilik, kurşun içe­ren altyapının kaldırılması sonrasında geriye kalan kir­li toprak ve ortaya çıkan toz gibi pek çok nedenden kay­naklanır. Bu durum, Amerika Birleşik Devletleri’nde ma­alesef ki gerek tarih gerekse de ayrımcı uygulamalar ne­deniyle düşük gelirlilere yük olmuş durumda.

ABD’nin Indiana eyaletin­deki Bloomington kentinde­ki Indiana Üniversitesi araş­tırmacıları tarafından yapı­lan, GeoHealth dergisinde yayınlanan yeni bir araştır­maya göre, ABD’deki dört ha­neden birinin kurşun oranı­nın, sınırların çok üzerinde olduğu ortaya konuldu.

Ya­pılan analizlerde, ABD’de­ki binaların yaklaşık yüzde 40’ının, ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA)’nın milyonda 200 parça (ppm) kurşun tara­ma seviyelerini aşan toprak görüldü. Söz konusu seviye­nin, önceki seviye olan 400 ppm’den yarı yarıya azaldı­ğı belirtildi. EPA’nın, birden fazla kaynaktan maruz kalan haneler için belirlediği yeni seviye 100 ppm olurken, ye­ni seviyeye göre ülke çapında yapılacak standart teknik iyi­leştirmenin, 1 trilyon dolar­dan fazlaya mâl olacağı tah­min ediliyor.

Çalışmaya ilişkin bilgi ve­ren ve araştırmanın yöne­ticiliğini üstlenen Indiana Üniversitesi’nden biyokim­yacı Gabriel Filippelli, “Kaç hanenin yeni 200 ppm sını­rının üzerinde olduğunu gö­rünce şok oldum. Bunun da­ha mütevazı bir sayı olacağı­nı düşünmüştüm. 100 ppm kılavuzunun sonuçları daha da kötü” değerlendirmesinde bulundu.

15 bin 595 konuttan toprak örneği alındı

Araştırmada, ABD’deki 15 bin 595 konutun, avlu, bahçe, sokak ve diğer yerleşim yer­lerinden toprak örneği alın­dı. Örneklerin yüzde 25’inin yeni 200 ppm seviyesini aştı­ğı saptanırken, yalnızca yüz­de 12’sinin daha eski olan 400 ppm düzeyini aştığı görüldü. Ülke genelinde yapılan genel tahmine göre 200 ppm sevi­yesini aşan yüzde 25’lik ora­nın, kabaca 29 milyon haneye denk geldiği belirtildi.

EPA’nın son güncellediği 100 ppm sınırına göre yapı­lan analizlerde ise toprak ör­neği alınan hanelerin yüzde 40’ının söz konusu kurşun sı­nırını aştığı, bu oranın da 50 milyon haneye denk geldiği ortaya çıktı.

Temizlemenin maliyeti 1 trilyon doları aşabilir

Yapılan incelemelere göre 100 ppm sınırından etkile­nen yaklaşık 50 milyon hane­nin geleneksel ‘kaz ve boşalt’ toprak temizleme yöntemle­ri kullanılarak iyileştirilme­sinin 1 trilyon dolardan fazla­ya mâl olabileceği hesaplan­dı. Maliyetli olan ve yalnızca bir alan iyileştirme için yıllar süren Ulusal Öncelik Liste­si’ne alındıktan sonra kulla­nılabiliyor. Kirlenen tüm ev­leri ‘kaz ve boşalt’ yöntemiy­le iyileştirmenin maliyetinin ise 1.2 trilyon dolar olacağı öngörülüyor.

En düşük seviye Kaliforniya’da

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ilk olarak 1991 yılında kandaki kurşun konsantrasyonuna desilitre başına 10 mikrogram olarak bir sınır belirlemiş ve bu sınırı, mevcut desilitre başına 3,5 mikrogram sınırına ulaşana kadar birkaç kez düşürmüştü. Ancak EPA’nın topraktaki kurşun tarama seviyesi, ocak ayı duyurusuna kadar 30 yıldan fazla bir süre boyunca değişmeden kalmıştı. Bazı eyaletler kendi alt yönergelerini oluşturmuştu. Analizlere göre 80 ppm ile en düşük tarama seviyesine sahip eyalet ise Kaliforniya oldu.